Ambrosia artemisiifolia L. – Rezerve semena uzemljištu, klijavost, rasprostranjenosti suzbijanje

Abstract

Ambrosia artemisiifolia L., invazivna korovsko-ruderalna biljka, poslednjih godina u našoj zemlji predstavlja izuzetno veliki problem, ne samo za poljoprivredu nego i za stanovništvo, izazivajući svojim polenom jake alergijske i druge zdravstvene komplikacije. Shvatajući probleme koje ona izaziva, sve zemlje u kojima ambrozija predstavlja veliki, pre svega zdravstveni problem, ulažu ogromne napore, izdvajaju velika finansijska sredstva, organizuju stanovništvo, škole, vojsku, javne službe, sredstva informisanja, donose zakone, uredbe i deklaracije, da bi ograničili njeno širenje i osigurali njeno suzbijanje, dok se u našoj zemlji još uvek nedovoljno ozbiljno shvata ovaj problem. Kako se radi o biljci koja se razmnožava samo generativno (semenom), istraživanja ''banke semena'' pelenaste ambrozije u određenim zemljišnim profilima omogućavaju preciznu prognozu njene pojave na određenim staništima, što kasnije znatno olakšava suzbijanje kako mehaničkim putem tako i primenom herbicida. Zemljišni uzorci za analizu rezervi semena su uzeti, sa karakterističnih ruderalnih staništa, na području Novi Sad, Zrenjanin i Ruma. Obzirom da se radi o ruderalnim staništima, na svim istraživanim lokalitetima utvrđena je relativno visoka brojnost semena pelenaste ambrozije. Prikazano istraživanje je prvo ovog tipa sprovedeno na teritoriji Republike Srbije. Ova proučavanja su od izuzetnog naučnog značaja budući da obuhvataju poznavanje osnovnih bioloških osobina semena ambrozije, kao što su morfološke osobine, karakteristike klijanja, nicanja i načina rasprostiranja. Za potrebe ispitivanja klijavosti semena A. artemisifolia 2007. godine sa teritorije 15 gradskih i prigradskih naselja Grada Novog Sada prikupljeni su plodovi pelenaste ambrozije. Od ukupne količine prikupljenog semena pelenaste ambrozije, polovina je odložena u hladnu komoru sa temperaturom od +4ºC a drugi deo materijala je odložen u komoru sa temperaturom od - 8ºC da bi se simulirali zimski uslovi, odnosno kako bi seme bilo izloženo jarovizaciji. Naklijavanje izdvojenog semena vršeno je u klimakomori, pod uslovima povoljnim za nicanje semena. Nakon 9, 14, 21 i 28 dana ocenjivana je klijavost semena. Utvrđena je dobra klijavost semena pelenaste ambrozije, koja je bila značajno veća kod stratifikovanog semena. Na osnovu rezultata dobijenih tokom ispitivanja rasprostranjenosti i suzbijanja korovsko-ruderalne alergene biljke Ambrosia artemisifolia L. u regiji gradova Novi Sad, Zrenjanin i Ruma, izvedeni su sledeći zaključci: Obavljena proučavanja rasprostranjenosti i suzbijanja korovsko-ruderalne alergene biljke Ambrosia artemisifolia L. u 15 zona grada Novog Sada, 10 zona u Zrenjaninu i 7 u Rumi, ukazuju na izuzetnu zastupljenost ove biljke. Na osnovu proučavanja rasprostranjenosti i praćenja feno-faza razvoja pelenaste ambrozije obavljeno je mehaničko košenje ručnim ili motornim kosilicama. Imajući u vidu stalne napore u pogledu zaštite životne sredine koja podrazumeva na prvom mestu pozitivan uticaj na zdravlje ljudi, na gradskim lokacijama tretman herbicidom glifosat nije primenjen, već samo u nenastanjenim zonama i na zapuštenim poljoprivrednim površinama i utrinama. Prilikom suzbijanja pelenaste ambrozije mehaničkim putem, istaknuto je da je košenje potrebno obaviti 3-4 puta tokom jedne vegetacione sezone, usled relativno brze regeneracije pokošenih biljaka. Hemijsko suzbijanje ambrozije primenom herbicida glifosat, pokazalo se kao znatno efikasnije jer je za njeno suzbijanje bio dovoljan uglavnom jedan tretman.

Ambrosia artemisiifolia L., an invasive weed-ruderal plant in recent years in our country is a very big problem, not only for agriculture but also for the human population, causing her severe pollen allergy and other health complications. Recognizing the problems that it causes, all countries where ragweed is a large, primarily health problem, invest huge efforts, allocate significant financial resources, organized residents, schools, the military, the media, legislate, to limit its spread and ensure its suppression, while our country does not yet have a serious approach to this problem. Since this is a plant that reproduces a generative (seed), ''seed bank'' research in some soil profiles allow to forecast its occurrence at some sites, which greatly facilitates the later contol of both mechanically and by herbicides. Soil samples for analysis of seed reserves were taken with typical ruderal habitats, in Novi Sad, Zrenjanin and Ruma. Since these are ruderal habitats, at all study sites, a relatively high number of ragweed seeds apears. Our study is the first of this type that was conducted in the Republic of Serbia. These studies are of great scientific importance as it includes knowing of basic biological properties of ragweed seeds, such as morphological characteristics, the characteristics of germination, emergence and control methods. For the purposes of testing seed germination A. artemisifolia in year 2007. samples of ambrosia seeds were collected from 15 different localities in the territory of the city and suburbs of Novi Sad. Collected seeds were splited on two halfs: one part was delayed in the cold chamber with a temperature of +4 ° C and the second part of the material is disposed in the chamber with a temperature of - 8 ° C to simulate winter conditions, in purpose to achieve seed vernalization. Seed germination was performed in air chamber under optimal conditions for seed germination. After 9, 14, 21 and 28 days seed germination was evaluated. Germination of stratified seeds was significantly higher than germination of not stratified seeds. Based on the obtained results of distribution and controll of weed-ruderal allergenic plant Ambrosia artemisiifolia L. in the cities Novi Sad, Zrenjanin and Ruma, the following conclusions were made: Results mapping and control of Ambrosia artemisiifolia L. in 15 zones in the city of Novi Sad, 10 zones in Zrenjanin, and 7 in Ruma, indicating significant presence of this plant. Based on the study of the distribution and monitoring of ragweed growth stages, mechanical controll mesures were performed manually, by trimmers or by tractor. Because of ongoing efforts to protect the environment, in the urban locations herbicide treatment was not applied. Glyphosate treatment was applied only in uninhabited areas, agricultural land and wasteland. If ragweed is controlled mechanically, the cutting should be done 3-4 times per year due to the relatively rapid regeneration of plants. Chemical control of ragweed (herbicide glyphosate), has proven much more effective. One treatment per year was sufficient.