Leksikalizovani i gramatikalizovani eksponenti modalnosti u pravnom diskursu engleskog i srpskog jezika

Abstract

Ovaj rad je imao za cilj da predloži i razradi teorijski okvir koji bi omogućio prepoznavanje modalnog i evidencijalnog potencijala određenih leksičkih jedinica, koje se smatraju tipičnim obilježjima tekstova rezimea presuda Evropskog suda za ljudska prava, napisanih na engleskom i srpskom jeziku. Vođeni mišlju da pravno rezonovanje predstavlja kontekst podložan modalizaciji, u ovom radu, kroz prizmu modalnosti, analiziramo jezička sredstva koja imaju svoju ulogu u stvaranju lanca argumentacije u tekstovima rezimea presuda. Preciznije rečeno, polazeći od pretpostavke da je argumentacija sudija motivisana potrebom za legitimizacijom donešenih odluka, iznosimo hipotezu da pravna argumentacija otvara mogućnost za identifikovanje eksponenata modalnih i evidencijalnih značenja, budući da mišljenja Suda predstavljaju svojevrsnu ‘epistemičku reakciju’ (Swetser 1990: 70) u odnosu na propozicije u vezi sa stavom sudova nižih instanci, relevantnih tijela i podnosilaca predstavki. Stoga, cilj ovog rada jeste da pokažemo da su upravo identifikovani eksponenti modalnih i evidencijalnih značenja istovremeno i argumentativna sredstva, kojima se uvode iskazi za koje se u duhu teorije argumentacije Anscombra i Ducrota (1983 u Alamillo 2011: 1440), može tvrditi da funkcionišu kao argumenti za ili protiv donošenja određenog zaključka (u Alamillo 2011: 1440). Važno je napomenuti da iskazi/nalazi Suda koji pripadaju domenu premisa/argumenata na osnovu kojih se dolazi do konačnog zaključka nemaju formu kategoričkih tvrdnji, pa se, stoga, različite glagolske lekseme i konstrukcije, kojima se uvode premise Suda, klasifikuju kao eksponenti inferencijalne evidencijalnosti. Dodatno, ni konačni zaključci Suda nemaju formu kategoričkih tvrdnji, pa u vezi sa jezičkim sredstvima koja naznačavaju zaključke Suda možemo govoriti kao o eksponentima epistemičke modalnosti...

The aim of this study was to propose and develop the theoretical framework which would enable the identification of modal and evidential potential of certain lexical units, which are considered to be lexical items typical of the summaries of the European Court of Human Rights judgements, written in English and Serbian. Believing that legal reasoning represents context that is subject to modalisation, in this study, we analyse, through the prism of modality, linguistic items that have their role in developing the argumentative chain in the summaries of judgements. More precisely, starting from the assumption that the motivation behind the argumentation of judges lies in the need for providing legitimization for adopted decisions, we hypothesize that legal argumentation provides the possibility for identification of exponents of modality and evidentiality, owing to the fact that the opinion of the Court reflects its ‘epistemic reaction’ (Swetser 1990: 70) with respect to the propositions put forward by the lower courts, relevant bodies and applicants. Consequently, the aim of this study has been to show that identified exponents of modality and evidentiality simultaneously function as argumentative devices that introduce the propositions which, in the spirit of Anscombre and Ducrot’s theory of argumentation (1983 u Alamillo 2011: 1440), represent arguments for or against certain conclusions (in Alamillo 2011: 1440). It is important to note that propositions/ findings of the Court, which belong to the domain of premises/arguments leading to the final conclusion of the Court, do not have the form of categorical assertions, which is why diverse verbal lexemes and constructions which introduce the Court’s premises, have been classified in this study as exponents of inferential evidentiality. Furthermore, neither final conclusions of the Court have the form of categorical assertions, which is why it is possible to interpret linguistic units, which signal the conclusions of the Court, as exponents of epistemic modality...