Modeliranje turbulentnog transporta ugljen-dioksida i azotnih oksida u površinskom sloju atmosfere iznad ruralne oblasti

Abstract

U okviru doktorske disertacije predstavljeni su postojeći i novi koncepti modeliranja turbulentnog transporta ugljen-dioksida i azotnih oksida u površinskom sloju atmosfere iznad ruralne oblasti. Cilj istraživanja je da se na osnovu postojećih saznanja o procesima koji opisuju interakciju tlo-vegetacija-atmosfera i rezultata mikrometeoroloških eksperimenata unapredi modeliranje procesa interakcije. Poseban akcenat stavljen je na modeliranje turbulentnog transporta gasova iznad i unutar šumskog sklopa. Uticaj vertikalne heterogenosti biljnog sklopa uveden je u predloženi postupak skaliranja asimilacije ugljen-dioksida sa lista na biljni sklop i suve depozicije azotnih oksida. Predloženi koncepti testirani su u okviru fizičke LAPS i hemijske MLC-Chem površinske sheme. Za potrebe modeliranja turbulentnog transporta ugljen-dioksida razvijen je modul za parametrizaciju intenziteta fotosinteze. Kvantitativna analiza rezultata izvedena je poređenjem osmotrenih i simuliranih vrednosti turbulentnih flukseva ugljen-dioksida i azotnih oksida na četiri karakteristična šumska sklopa. Unapređenje modeliranja izvedeno je kaplovanjem testiranih površinskih shema u MLC-LAPS shemu. Kvalitet simulacija MLC-LAPS sheme proveren je poređenjem izlaznih i osmotrenih mikrometeoroloških veličina, koncentracije i turbulentnih flukseva gasova.

This PhD thesis deals with the current and new concepts of modeling turbulent transport of carbon dioxide and nitrogen oxides in the surface layer of the atmosphere above the rural areas. The aim of this research is to improve modeling of the interaction between soil-vegetation-atmosphere based on existing knowledge about the processes describing the interaction and results of micrometeorological experiments. Special emphasis is placed on the modeling of turbulent transport of gases above and within the forest canopy. Influence of vertical canopy heterogeneity was introduced in the proposed method for scaling the assimilation of carbon dioxide from the leaf to canopy level and dry deposition of nitrogen oxides. The presented concepts are tested within the physical LAPS and chemical MLC-Chem surface schemes. For the purposes of modeling the turbulent transport of carbon dioxide the module for parameterization of photosynthesis was developed. Quantitative analysis of the results were made by comparing the observed and simulated values of turbulent fluxes of carbon dioxide and nitrogen oxides in four distinctive forest canopies. Modeling improvement was performed by coupling tested surface schemes into MLC-LAPS scheme. Quality of MLCLAPS scheme simulations is verified by comparing the output and observed micrometeorological elements and turbulent fluxes of energy and gases.