Testiranje različitih metoda uzorkovanja makrobeskičmenjaka u vodenim ekosistemima i mogućnosti standardizacije

Abstract

Rezime: U ovom radu razmatrane su različite tehnike prikupljanja uzoraka za izučavanje zajednica vodenih makrobeskičmenjaka, specifičnosti vezane za uzorkovanje pojedinih faunističko-ekoloških grupa, kao i poteškoće vezane za istraživanje tipova vodnih tela, ponaosob, na osnovu materijala prikupljenog sa ukupno 320 lokaliteta u periodu 2004-2016. na raznovrsnim tipovima, pre svega, tekućih voda u Srbiji. Deo podataka koji je razmatran sa ciljem utvrđivanja efikasnosti pojedinih metoda odnosi se i na lokalitete van Srbije – materijal sa Dunava (sektor dužine 2500 km, od Regenzburga do delte Dunava), Save (ceo tok reke, u dužini od 937 km) i reka Neretva i Bosna sa pritokama (u Bosni i Hercegovini). Predstavljen je detaljan protokol prikupljanja materijala i pratećih podataka, što podrazumeva opis metodologije uzorkovanja vodenih makrobeskičmenjaka, izbor i karakterizaciju lokaliteta, prikaz procedure obrade materijala, kao i razmatranje metoda za analize rezultata. Analiza rezultata vršena je upotrebom programskih paketa ASTERICS 4.0.4 (AQEM Consortium, 2002) i "Statistica" verzija 7 (StatSoft, Inc., 2004). Poređenje različith metoda uzorkovanja vezanih za zajednicu vodenih makrobeskičmenjaka, kao i za pojedinačne grupe makrobeskičmenjaka u okviru ove zajednice, uz poređenje sa prethodnim publikacijama koje razmatraju ovu problematiku, dalo je odgovore vezane za standardizaciju metodologije, uticaj pojedinačnih metoda uzorkovanja na rezultate istraživanja vezane za raznovrsnost i prostornu dinamiku zajednice vodenih makrobeskičmenjaka u različitim vodenim ekosistemima. Na osnovu dobijenih rezultata izvršena je optimizacija metodologije uzorkovanja vodenih beskičmenjaka za vodene ekosisteme Srbije, predložena je metodologija za određeni tip ekosistema kao i izbor adekvatnih metoda za određeni tip istraživanja, kao i za specifičnu grupu organizama (školjke) sa posebnim akcentom na velike i veoma velike reke (po tipologiji tekućih voda Srbije), koje predstavljaju kompleksne ekosisteme.