Analiza kvaliteta života i psiholoških karakteristika ratnih veterana oboleleih od hroničnog posttraumatskog stresnog poremećaja

Abstract

Posttraumatski stresni poremećaj (PTSP) se javlja kod osoba izloženih ekstremno stresogenim traumatskim događajima kada je osoba doživela, bila očevidac ili bila suočena sa događajem ili događajima koji obuhvataju aktuelnu ili preteću smrt ili ozbiljnu povredu, ili ugroženost fizičkog integriteta sebe ili drugih, pri čemu se kao odgovor na pomenutoiskustvo javljaju intenzivan strah i doživljaj bespomoćnosti ili užasa. Tipični simptomi PTSP-a se mogu razvrstati u tri sindroma: a) sindrom nametanja (ponovno proživljavanje traumatskog iskustva putem intruzivnih sećanja ili snova), b) sindrom izbegavanja (izbegavanje aktivnosti i situacija koje podsećaju na traumu. osećanje emocionalne praznine i odvojenosti od ljudi) i c) sindrom uzbuđenja (teškoće sa spavanjem, kontrolom ljutnje i besa, smetnje na planu pažnje i koncentracije, pojačana pobuđenost u smislu prenaglašenih reakcija na stimuluse). Klinička slika PTSP-a odlikuje se promenljivim tokom, za šta se pretpostavlja da je u vezi sa prirodom traume. Premda se u oko dve trećine obolelih od PTSP-a tokom vremena uspostavi kompletna remisija, kod trećine obolelih uočava se hroničan, uglavnom fluktuirajući tok (oko deset odsto slučajeva) ili se PTSP ispoljava u supkliničkoj, oligosimptomatskoj formi (kao tzv. parcijalni PTSP ili trajna izmena ličnosti nakon katastrofičnog iskustva) koja i dalje utiče na svakodnevno životno funkcionisanje. Ratni sukobi na prostoru prethodne SFRJ tokom devedestih suočila su nas sa velikim brojem obolelih od PTSP, često komplikovanog komorbidnim poremećajima u smislu depresije, poremećaja upotrebe psihoaktivnih supstanci ili niza somatskih poremećaja, a mnogi od obolelih i danas ispoljavaju znake psihološkog trpljenja i imaju potrebu za psihološkom i psihijatrijskom pomoći...

Posttraumatic stress disorder (PTSD) occurs in people that have been exposed to extremely stressful traumatic events they themselves experienced, have been witnessed to or have been confronted with an event or events that involve actual or threatened death or serious injury exposure or a severe threat to physical integrity of self or others and as a response to the aforementioned experience arises intense fear and a sense of helplessness or horror. The most frequent symptoms of PTSD can be sorted into three clusters: a) intrusive symptoms (re-experiencing of traumatic events in intrusive memories or dreams), b) avoidance symptoms (avoiding activities and situations reminiscent of the trauma, a feeling of emotional emptiness and alienation from other people) and c) hyper arousal symptoms (sleep disturbances, difficulties in anger and temper control, difficulties with attention and concentration, hyper vigilance and exaggerated startle response. Clinical presentation of PTSD has a fluctuating course which is assumed to be related to the trauma itself. Although two-thirds of patients diagnosed with PTSD have a complete remission of the illness during long periods, about a third of the afflicted exhibits a chronic, mostly fluctuating flow (about 10% of known cases) of the disorder. They can also have a subclinical form with fewer, oligosymptomatic form (it is so called partial PTSD or enduring personality change after a catastrophic experience), that still affects their daily functioning. Armed conflicts during the 90’s across the former SFRJ have faced us with a large number of patients with PTSD disorder often complicated with comorbid disorders, such as depression, substance abuse or a variety of somatic ailments with a majority of those afflicted with PTSD still, to this day, showing signs of psychological suffering and still displaying a visible need for psychological and psychiatric help...