Kriminološko profilisanje lica lišenih slobode

Abstract

S obzirom na konstantnu aktuelnost, rasprostranjenost i složenost kriminaliteta na makro i mikro socijalnom nivou, istorijski razvoj različitih oblika društvene reakcije upućuje na specijalno-preventivno i generalno-preventivno delovanje, zbog čega su se razvili različiti naučni pristupi. Metodološki utemeljen pristup dijagnozi ličnosti i prognozi ponašanja lica ukazuje na potrebu za prepoznavanjem naučno objektivnih, valjanih i pouzdanih faktora kriminološkog profila. U skladu sa rezultatima savremenih teorijskih i empirijskih naučnih dostignuća u odnosu na poznavanje i značaj kriminološke dijagnoze ličnosti i prognoze ponašanja lica lišenih slobode, u praksi je trenutno prisutna upotreba raznovrsnog kriminološkog instrumentarijuma, koji sve više strukturiše i proširuje spektar delovanja stručnjaka u zakonom određenom postupku. Polazeći od osnovnih istraživačkih pitanja u odnosu na implikacije za primenu kriminološkog profilisanja kod ispitivanja lica lišenih slobode, svrha empirijskog istraživanja se odnosila na ispitivanje njegove teorijske i empirijske pozicioniranosti i aktuelne zakonodavne reformske intencije u R Srbiji. Osnovni cilj je bio usmeren na analizu postojećih naučnih saznanja o poznavanju i značaju kriminološkog profilisanja lica lišenih slobode, kao i dobijenih podataka sprovedenog empirijskog istraživanja u odnosu na buduću primenu i razvoj kriminološkog profilisanja. Za prikupljanje podataka od uzorka ispitanika je korišćen posebno konstruisan Upitnik poznavanja i značaja kriminološkog profilisanja lica lišenih slobode. Uzorak, slučajno odabranih ispitanika tokom marta meseca 2016. godine u okviru prostorija nadležnih sudova (Osnovnog, Višeg i Apelacionog) u Kragujevcu, Pravnog fakulteta Univerziteta u Kragujevcu i Fakulteta za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju Univerziteta u Beogradu, sačinjavali su nosioci sudijske funkcije i studenti (N=102). Za statističku obradu prikupljenih podataka (SPSS – version 22) su korišćene procedure interne konzistencije, deskriptivne statistike, diskriminativne analize, kanoničke korelacije i kvadrata kanoničkog koeficijenta multiple korelacije (Cronbach's α, %, f, Mean, Std.Dev., Pearson Chi-Square, Student t, Pearson Correlation i R Square). U odnosu na polazne pretpostavke je empirijsko istraživanje pokazalo da ne postoje statistički značajne razlike između studenata i sudija u pogledu poznavanja kriminološkog profilisanja, da ne postoje statistički značajne razlike između studenata i sudija u pogledu značaja kriminološkog profilisanja, da postoji statistički značajna visoka pozitivna korelacija između statistički značajna visoka pozitivna korelacija između potrebe nadležnih organa za kriminološkim profilisanjem i značaja kriminološkog profilisanja, da postoji statistički značajna umerena pozitivna korelacija između potrebe za prethodnom formalnom profesionalnom obukom stručnjaka za primenu kriminološkog profilisanja i značaja kriminološkog profilisanja, da postoji statistički značajna umerena pozitivna korelacija između potrebe za prethodnim normativnim regulisanjem kriminološkog profilisanja i značaja kriminološkog profilisanja lica lišenih slobode. Dati su predlozi za buduća delovanja u odnosu na kriminološko profilisanje lica lišenih slobode.