Značaj logičkog pozitivizma za razvoj političke filozofije

Abstract

Tokom pedesetih godina 20. veka, smatralo se da je politička filozofija na samrti. Uzrok takvom stanju discipline relevantna literatura pronalazi u filozofiji logičkog pozitivizma. Posebno se ističe potreba logičkih pozitivista da pomoću načela proverljivosti/opovrgljivosti pokažu da su svi metafizički iskazi besmisleni, iz čega sledi i besmislenost iskaza političke filozofije. Cilj disertacije je da ispita opravdanost te teze. Kandidat polazi od pretpostavke da koreni krize političke filozofije sežu dalje od tridesetih godina 20. veka, kada je filozofija logičkog pozitivizma bila u usponu. Korene treba tražiti u periodu „Borbe oko metoda“ na prelazu iz 19. u 20. vek. Politički filozofi tog vremena pokušali su da konstituišu jedinstvenu disciplinu socijalne filozofije, koja bi transcendirala domete političke filozofije, ali i pozitivizma koji je dominirao u društvenim naukama, posebno u sociologiji. Ti pokušaji blokirali su kako razvoj političke filozofije, tako i pozitivizma. Logički pozitivizam nastao je kao potreba da se klasični pozitivizam očisti od metafizičkih naslaga socijalne filozofije. Politički filozofi su očistili svoje teorije od ostataka metafizike tek pedesetih godina 20. Veka. Istorijska docnja učinila je da se „teza o smrti“ danas posmatra kao nešto što je bilo autentično za stanje političke filozofije kao discipline. Kandidat želi da pokaže da tezu o „smrti političke filozofije“ treba čitati kao tezu o „smrti socijalne filozofije.“ To je kontekst u kome će se ispitivati značaj logičkog pozitivizma za razvoj političke filozofije. Uz pomoć pojmovne analize, u disertaciji će se ispitivati koje kriterijume moraju da zadovolje hipoteze političkih filozofa da bi bile smislene. Drugim rečima, disertacija će pokušati da nađe odgovor na pitanje šta je sintaksna forma političke filozofije u kojoj su njene hipoteze smislene. Za razliku od nauke, gde logički pozitivisti vide „iskaz“ kao dominantnu sintaksnu formu, kandidat će istražiti zašto je ona neodgovarajuća za političku filozofiju. Na tragu imperativnog načina u etici, u disertaciji će se pokazati da je „pitanje“ odgovarajuća sintaksna forma političke filozofije. Zapitanost omogućuje političkom filozofu da razume različite političke ciljeve ljudi i da ih pojmovno oblikuje, što predstavlja otklon od monističkog principa socijalne filozofije, i pomeranje ka iii vrednosnom pluralizmu i humanizmu. Konačno, disertacija će pokazati da su politički filozofi preuzeli neke elemente strukture objašnjenja iz filozofije logičkog pozitivizma, modifikujući ih u pravcu humanističkog pristupa istraživanju.

In the 1950s it was believed that political philosophy was declining. Relevant literature suggests that the cause for such state of affairs in this discipline lies in the philosophy of logical positivism. What is emphasized is the need of logical positivists to demonstrate that all metaphysical propositions are meaningless, from which it follows that the propositions of political philosophy are meaningless as well. The aim of this dissertation is to examine the justification of such claims. The author presupposes that the roots of political philosophy crisis reach further than the 1930s, when the philosophy of logical positivism was thriving. The roots lie in the period of Methodenstreit at the turn of the 20th century. Political philosophers of this period tried to constitute a unified discipline of social philosophy, which would transcend the reaches both of political philosophy and positivism which dominated in social sciences, especially in sociology. Those attempts blocked the development of political philosophy, and also positivism. Logical positivism sprang from the need to eliminate the metaphysical residues of social philosophy, to create pure positivism. Only in the 1950s did political philosophers eliminate the residues of metaphysics from their theory. This historical tardiness resulted in the fact that the “thesis on the death of political philosophy” is now seen as something authentic for the condition of the discipline of political philosophy. The author wants to demonstrate that the thesis on the death of political philosophy should be read as “the thesis on the death of social philosophy.” This is the context in which this dissertation explores the significance of logical positivism for the development of political philosophy. Relying on conceptual analysis, it examines the criteria that the hypotheses of political philosophers need to meet in order to be considered meaningful. In other words, the dissertation is an attempt to answer the question what syntactic form of political philosophy makes its hypotheses meaningful. In contrast to science, where logical positivists see the “proposition” as the dominant syntactic form, the author will explore why this form is not suitable for v political philosophy. Through analysis of imperative speech in ethics, the dissertation will demonstrate that the “question” is the suitable syntactic form for political philosophy. Asking a question enables the political philosopher to understand various political ends of people and conceptually frame them, in which way one departs from the monistic principle of social philosophy, and shifts towards value pluralism and humanism. Finally, the dissertation will demonstrate that political philosophers took some elements of the explication structure from the philosophy of logical positivism, modifying them in the direction of a humanist research approach.