Efekat aktivne aspiracije na drenove nakon lobektomije pluća

Abstract

UVOD: Drenaža grudnog koša nakon resekcija pluća je osnovni grudno hirurški postupak, koji omogućuje proširenje (reekspanziju) pluća iz kolabiranog stanja, evakuaciju vazduha, krvi i izliva iz pleuralnog prostora i potpomognuta je primenom aspiracije na drenove (sukciona ili aspiraciona drenaža). Iako je drenaža svakodnevna grudno hirurška procedura, postupak sa drenovima je zasnovan prvenstveno na iskustvu, a manje na osnovu naučnih studija. Pri mirnom disanju inspiratorni pritisak u pleuralnom prostoru je prosečno - 8 cm H2O, a ekspiratorni - 4 cm H2O. Pri forsiranom disanju pritisci mogu dostići - 50 cm H2O i +70 cm H2O. Na osnovu tih fizioloških podataka, većina hirurga primenjuje aspiraciju od - 10 do - 40 cm H2O. Koncepta pleuralnog deficita - disproporcije volumena preostalog plućnog tkiva i zapremine grudnog koša doveo je do razvoja tehničkih postupaka za postizanje nove fiziološke ravnoteže u pleuralnom prostoru i razmatranja rutinske primene podvodne (pasivne) drenaže nakon resekcija pluća. Pritisak na zdravstvenu službu za smanjenje troškova i skraćenje postoperativne hospitalizacije uz mogućnost rane mobilizacije pacijenta čine podvodnu drenažu zanimljivom alternativom tradicionalno prihvaćenoj aktivnoj aspiraciji na drenove. CILJ: Da se utvrdi da li aplikacija aktivne aspiracije na drenove nakon lobektomije pluća u poređenju da podvodnom drenažom ima povoljno terapijsko dejstvo na postizanje i održavanje reekspanzije pluća; Da se kvantitativno uporede različiti modovi aktivne aspiracije preko drenova; Da se uporedi dužina hospitalizacije i pojava hirurških i nehirurških komplikacija između grupa ispitanika kod kojih se primenjuje podvodna (pasivna) drenaža i aspiracija preko drenova. METODOLOGIJA: Prospektivna studija bez randomizacije obuhvatila je 301 ispitanika kojima je načinjena lobektomija pluća zbog karcinoma pluća na Klinici za grudnu hirurgiju Instituta za plućne bolesti Vojvodine u Sremskoj Kamenici u periodu od 01.01.2008. - 28.02.2010. godine. Beleženi su i analizirani podaci o preoperativnom stanju: plućnoj funkciji, prethodno primljenoj neoadjuvantnoj hemioterapiji i pridruženim bolestima. Analizirani su hirurški operativni podaci o postojanju buloznog emfizema, adhezija u pleuralnom prostoru, anatomskoj vrsti lobektomije, dodatnim hirurškim procedurama i postojanju gubitka vazduha na kraju operacije. Analizirani su postoperativni podaci o secernaciji na drenove tokom prva 24 h i ukupno, trajanju gubitka vazduha na drenove u danima, ukupnom trajanju drenaže, ukupnom trajanju hospitalizacije, pojavi produženog gubitka vazduha na dren definisanog kao gubitak duže od 7 dana, potrebi za redrenažom grudnog koša (broj drenova upotrebljenih za redrenažu), kompletnost reekspanzije pluća pre vađenja drenova, pojavi drugih hirurških komplikacija, pojavi opštih medicinskih komplikacija i pojavi kasnih komplikacija – više od 30 dana nakon operacije ili nakon otpusta. Prvu grupu ispitanika sačinjavaju pacijenti kojima je načinjena lobektomija pluća, nakon čega je aplikovana aspiracija od -20 cm vodenog stuba do klemovanja i vađenja drenova. Drugu grupu ispitanika sačinjavaju pacijenti kojima je aplikovana aspiracija od -20 cm vodenog stuba na dan operacije i zatim -10 cm vodenog stuba do klemovanja i vađenja drenova. Treću grupu ispitanika sačinjavaju pacijenti kojima je načinjena lobektomija pluća, nakon čega je aplikovana aspiracija od -20 cm vodenog stuba na dan operacije i zatim podvodna drenaža do klemovanja i vađenja drenova. Četvrtu grupu ispitanika sačinjavaju pacijenti kojima je načinjena lobektomija pluća, nakon čega je aplikovana aspiracija od -20 cm vodenog stuba na dan operacije i zatim dnevna procena i modifikacija na sledeći način: aspiracija od -20 cm vodenog stuba do postizanja reekspanzije pluća, zatim postepeno smanjenje aspiracije po nahođenju operatera do klemovanja i vađenja drenova. REZULTATI: Između grupa ispitanika ne postoji statistički značajna razlika po starosti (p=0,77), parametrima plućne funkcije: vrednost FEV1 (p=0,6316), vrednost ITGV (p=0,6202), vrednost TLC (p=0,6922) i za vrednost RV ne postoji razlika (p=0,6552). Razlika ne postoji između grupa ni u učestalosti pridruženih bolesti (p=0,4522). Grupe su međusobno homogene po preoperativnim parametrima. Snižen FEV1 u ukupnoj populaciji pacijenata nije uticao na pojavu produženog gubitka vazduha (P=0,571), kao ni povišenje ITGV (P=0,22), RV (p=0,912), niti vrednost TLC (0,521). Upoređene su međusobno osnovne vrste lobektomija: desna gornja, leva gornja, desna donja, leva donja, srednja lobektomija, kao i donja i gornja bilobektomija desno. Kako je učestalost svake pojedinačne lobektomije u 4 grupe ispitanika mali da bi se uporedile iste lobektomije između grupa, poređenje je moguće samo između anatomski različitih lobektomija kumulativno u svim grupama. Razlika u pojavi produženog gubitka vazduha između različitih lobektomija postoji, ali nije dostigla statističku značajnost (p=0,061). Međutim, kada se analizira svaka lobektomija pojedinačno, uočava se da desna donja bilobektomija ima značajno veću učestalost produženog gubitka vazduha u odnosu na sve ostale lobektomije zajedno (P=0,009). Razlika u dužini drenaže kod različitih lobektomija je dostigla statistički značaj (p=0,0356), kao i u ukupnoj dužini hospitalizacije (p=0,0007). Dodatak resekcije perikarda, grudnog zida ili dijafragme, klinasta resekcija susednog režnja ili sleeve resekcija bronha kao dodatne procedure nisu uticali na pojavu produženog gubitka vazduha (p=0,58). Podaci o učestalosti adhezija u ispitivanoj populaciji pacijenata i njihovom uticaju na pojavu produženog gubitka vazduha daju granične vrednosti. I ovde je broj pacijenata u svakoj pojedinačnoj kategoriji adhezija (postojanje adhezija na skali od 0-3) mali da bi testiranje povezanosti sa produženim gubitkom vazduha moglo dostići statističku značajnost - razlika postoji, ali nije značajna (p=0,065). Radi povećanja statističke snage je izvedeno testiranje za podelu ima ili nema adhezija. Razlika postoji, ali ni ovim testiranjem nije dostignuta statistički značajna razlika (p=0,057). Postojanje buloznog emfizema takođe dovodi do povećanja učestalosti produženog gubitka vazduha, ali ni ovde razlika nije značajna (p=0,063). Primena hemoterapije pre operacije nije dovela do statistički značajne razlike u pojavi produženog gubitka vazduha (p=0,0623) i ukupnoj stopi komplikacija (p=0,088), kao ni dužine hospitalizacije (p=0,2), iako razlika postoji i paradoksalno rezultat je bolji kod pacijenata koji su primili hemioterapiju, što može ukazivati na uticaj selekcije pacijenata za operaciju. Između 4 grupe ispitanika nije uočena razlika u potrebi za redrenažom grudnog koša (p=0,101), potrebi za povećanjem nivoa aktivne aspiracije (p=0,326), ukupnoj pojavi komplikacija (p=0,087) i pojavi produženog gubitka vazduha (P=0,323). Razlika postoji i visoko je značajna u dužini trajanja drenaže (p=0,001) i dužini hospitalizacije (P=0,000). Broj drenova (1 ili 2 drena postavljena intraoperativno) nije uticao na pojavu produženog gubitka vazduha (p=0,279), ali je značajno kraća hospitalizacija kod pacijenata sa jednim drenom (p=0,0001). Logistička regresiona analiza je pokazala da je samo donja bilobektomija značajno uticala na pojavu produženog gubitka vazduha na dren, dok nije nađen uticaj aktivne aspiracije na drenove, prisustva adhezija, buloznog emfizema, sniženih vrednosti FEV1, primene redukcije pleuralnog prostora (space reducing), broja drenova i dodatne operacije (resekcije). ZAKLJUČAK: Sprovedenim istraživanjem utvrđeno je da primena aktivne aspiracije na drenove ne pokazuje razliku u odnosu na podvodnu drenažu u postizanju i održavanju reekspanzije pluća nakon lobektomije. Aktivna aspiracija ne utiče na pojavu produženog gubitka vazduha na drenove definisanog kao gubitak vazduha duže od 7 dana, ali utiče na produženje ukupnog trajanja drenaže i hospitalizacije. Nivo aktivne aspiracije ili primena dnevnih modifikacija nivoa aspiracije ne utiče na rezultate lečenja. U ovom istraživanju preoperativna plućna funkcija, kao ni preoperativna hemoterapija ne utiču na pojavu produženog gubitka vazduha na drenove. Desna donja bilobektomija u odnosu na sve druge lobektomije dovodi do češće pojave produženog gubitka vazduha, produžene drenaže i hospitalizacije. Dodatne resekcije okolnih tkiva u sklopu lobektomije ili primena redukcije pleuralnog prostora ne utiču na pojavu produženog gubitka vazduha. Intraoperativni nalaz adhezija u pleuri i buloznog emfizema pluća povećavaju rizik produženog gubitka vazduha, ali je taj uticaj na granici statističke značajnosti. Primena jednog drena nakon lobektomije umesto dva ne utiče na pojavu produženog gubitka vazduha, ali utiče na skraćenje drenaže i hospitalizacije. U multivarijatnoj analizi samo je donja bilobektomija značajno uticala na pojavu produženog gubitka vazduha na dren, dok nije nađen uticaj aktivne aspiracije na drenove, prisustva adhezija, buloznog emfizema, sniženih vrednosti FEV1, primene redukcije pleuralnog, broja drenova i dodatne resekcije okolnih tkiva.

INTRODUCTION: The drainage of the thorax after pulmonary resection is a basic thoracic surgery procedure which enables reexpansion after lung collapse and the evacuation of air, blood and effusion from the pleural cavity. It is supported by the use of drainage aspiration (suction or aspiration drainage). Although drainage is an everyday procedure in thoracic surgery, the use of drains is based mainly on specialist experience and less on scientific research. During calm breathing the inspiratory pressure in the pleural cavity is – 8cm H2O on average, while the expiratory pressure is – 4cm H2O. During forced breathing the pressures can reach up to – 50 cm H2O and + 70 cm H2O. Based on this physiological data, most surgeons apply the aspiration from – 10 to – 40 cm H2O. The concept of pleural deficit (the disproportion of the volume of the remaining pulmonary tissue and the volume of the thorax) has attributed to development of new technical procedures in order to achieve a new physiological balance in the pleural cavity. It has also brought upon the consideration of routine underwater seal drainage after pulmonary resection. Underwater seal drainage represents an interesting alternative to the traditional active drainage aspiration, especially considering the need to reduce medical expenses and shorten the postoperative hospitalization period. AIM: To determine whether active drainage aspiration after pulmonary lobectomy has a favorable therapeutic effect on achieving and maintaining pulmonary reexpansion in comparison with underwater seal drainage; to quantitatively compare the different modes of active drainage aspiration; to compare hospitalization duration and surgical and non-surgical complication with groups of patients on whom either underwater seal drainage or aspiration drainage was applied. METHODOLOGY: The prospective study without randomization has covered 301 patients on whom pulmonary lobectomy was performed due to lung carcinoma at the Thoracic Surgery Clinic of the Institute of Pulmonary Diseases of Vojvodina from 1st January 2008 to 28th February 2010. The data collected in the pre-operative state included: pulmonary function, previous neoadjuvant chemotherapy and comorbidities. In the research, surgical operative data and postoperative data were analyzed. Surgical operative data included information about the bullous emphysema, adhesion in the pleural cavity, anatomic type of lobectomy, additional surgical procedures and air leak after surgery. Postoperative data involved information about amount of fluid on drainage during the first 24 hours and in total, air leak duration in days, total drainage period, overall hospitalization period, prolonged air leak defined as leak longer than 7 days, the need for redrainage of thorax (number of tubes used for redrainage), completeness of pulmonary reexpansion before the end of drainage, other surgical complications, comorbidities and late complications (after more than 30 days following the surgery or release). The first group consists of patients on whom pulmonary lobectomy was performed, after which an aspiration of – 20 cm H2O was applied before clamping and tube extraction. The second group consists of patients on whom pulmonary lobectomy was performed, after which an aspiration of – 20 cm H2O was applied on surgery day and again – 10 cm H2O before clamping and tube extraction. The third group consists of patients on whom pulmonary lobectomy was performed, after which an aspiration of – 20 cm H2O was applied on surgery day and underwater seal drainage was applied before clamping and tube extraction. The fourth group consists of patients on whom pulmonary lobectomy was performed, after which an aspiration of – 20 cm H2O was applied on surgery day, and then daily monitored and modified in such a way that an aspiration of – 20 cm H2O was applied until pulmonary reexpansion and then gradually lowered according to individual surgery experience before clamping and tube extraction. RESULTS: There is no significant statistical difference between groups of patients in: age (p=0.77), FEV1 (p=0.6316), ITGV (p=0.6202), TLC (p=0.6922) and RV (p=0.6552) and comorbidities (p=0.4522). The groups are homogenous in pre-operative parameters. Lowered FEV1 among all patients did not affect prolonged air leak (p=0.571), nor the increase in values of ITGV (p=0.22), RV (p=0.912) and TLC (p=0.5211). The lobectomies that were compared were: upper right, upper left, lower right, lower left, middle, as well as upper and lower right bilobectomy. The comparison was implemented only on anatomically different lobectomies cumulatively among groups, due to the low occurrence of each type of lobectomy in groups. The difference in prolonged air leak does exist, but is not statistically significant (p=0.061). Prolonged air leak has a significantly higher occurrence in lower right bilobectomies (p=0.009). Drainage duration and hospitalization period variations in different kinds of lobectomy are statistically significant (p=0.0356 and p=0.0007, respectively). Additional pericardial, thoracic or diaphragm resection, wedge resection of the neighboring lobe, or sleeve bronchial resection did not affect prolonged air leak (p=0.58). The research has established that the occurrence of adhesion (on a scale 0-3) in patients and bulous emphysema attribute to prolonged air leak (p=0.065 and p=0.063, respectively). Comparison between patients with and without adhesions revealed similar result. Difference exists, but it is not statistically significant (p=0,057). Pre-operative chemotherapy had no statistical significance on prolonged air leak (p=0.0623), total rate of complications (p=0.088), nor hospitalization period (p=0.2). Paradoxically, the treatment was in favor of those patients who had taken pre-operative chemotherapy, which could be due to the selection of patients for surgery. Among the four groups, there was no difference in need for thoracic redrainage (p=0.101), need for increase in level of active aspiration (p=0.326), overall complication occurrence (p=0.087) and prolonged air leak occurrence (p=0.323). There is a statistically significant difference in drainage duration (p=0.001) and hospitalization period (p=0.000). The number of tubes (1 or 2 tubes set intraoperatively) did not affect prolonged air leak occurrence (p=0.279). The hospitalization period in patients with one tube set intraoperatively is significantly shorter (p=0.0001). Logistic regression analysis has shown that only lower bilobectomy had a significant impact on prolonged air leak, unlike active drainage aspiration, the presence of adhesions, bullous emphysema or lowered FEV1 values, pleural cavity space reducing, number of tubes and resection. CONCLUSION: The research has shown: Active drainage aspiration has no difference in effect in achieving and maintaining pulmonary reexpansion after lobectomy when compared to underwater seal drainage; Active drainage aspiration does not affect prolonged air leak, defined as air leak longer than 7 days; Active drainage aspiration has an impact on the overall drainage duration and hospitalization period; The level of active drainage aspiration and daily modification of the mentioned do not affect treatment results; Preoperative pulmonary function does not affect prolonged air leak occurrence; Preoperative chemotherapy does not affect prolonged air leak occurrence; Prolonged air leak and drainage and hospitalization period occur most often in lower right bilobectomies; Nor additional resections nor pleural cavity reduction affect prolonged air leak occurrence; The presence of pleural adhesions and bullous emphysema rarely attribute to the increase of prolonged air leak occurrence; The number of tubes implemented intraoperatively does not affect prolonged air leak occurrence, but it shortens drainage and hospitalization periods; By multivariate analysis, that only lower bilobectomy has a significant impact on prolonged air leak, unlike active drainage aspiration, the presence of adhesions, bulous emphysema or lowered FEV1 values, pleural cavity space reducing, number of tubes and resection.