Leksičko-semantičko polje boja u italijanskom i srpskom jeziku

Abstract

Disertacija obrađuje semantičko polje hromatske leksike (imenica, prideva, glagola i priloga sa značenjem boje) u italijanskom i srpskom jeziku. Pristup je kontrastivan i sinhronijski, a rad se bavi savremenim standardnim jezikom. Korpus predstavljaju jednojezični rečnici italijanskog i srpskog jezika, a radi postizanja veće aktuelnosti i objektivnosti dopunjen je neologizmima široko prisutnim u medijima i na internetu, posebno kad je reč o građi na srpskom jeziku. Hromatska leksika, kao jasno uočljivo semantičko polje u većini jezika i ujedno manifestacija čovekove percepcije sveta koji ga okružuje, predmet je mnogih interdisciplinarnih istraživanja, od fizike preko neurologije i psihologije do raznih grana lingvistike. Ipak, ovaj rad je prevashodno lingvistički i ima za cilj da kroz analizu sličnosti i razlika između italijanske i srpske hromatske leksike na semantičkom, morfološkom i opštijem kulturnom planu ukaže na nesrazmernost u njihovom obimu i upotrebi, na problem ekvivalencije (ili njenog nedostatka) u prevođenju s jednog jezika na drugi, ali i na ulogu koju u leksičkim i semantičkim razlikama igraju vanjezički činioci. Polazište za strukturu rada bila je klasifikacija Berlina i Kaya iz 1969. godine, kada su nazivi za boje u svim jezicima podeljeni na najviše jedanaest osnovnih termina (basic color terms): crvena, narandžasta, žuta, zelena, plava, ljubičasta, ružičasta, smeđa, siva, crna i bela. Ova klasifikacija primenjena je stoga što najbolje odgovara hromatskoj nomenklaturi i u italijanskom i u srpskom jeziku, bez namere da se dokazuje ili pobija teorija na kojoj je zasnovana...

The dissertation treats semantic field of colour lexicons (nouns, adjectives, verbs and adverbs with the meaning of colour) in Italian and Serbian language. The approach is contrastive and synchronic, focusing on modern standard language. The corpus is represented by monolingual Italian and Serbian dictionaries, and in order to make it more objective and up to date, it has been completed by neologisms widely present in the media and on the internet, especially where material in Serbian is concerned. Colour lexicon, as an easily identifiable semantic field in most languages, and a manifestation of man's way to observe the world around him, has been and still is object of multidisciplinary research, from physics to neurology and psychology to the various linguistic branches. However, this dissertation being focused on the linguistic dimension, it aims to point at the asymmetry in the size and use between Italian and Serbian colour lexicons through an analysis of their similarities and differences on the field of semantics, morphology and culture generally; also, it illustrates the problem of equivalence (or lack thereof) in translation from one language to another, and the role of extralinguistic factors in lexical and semantic differences. A reference point for the work's structure is Berlin and Kay's classification from 1969, which divided colour terms in all languages into eleven basic colour terms: red, orange, yellow, green, blue, purple, pink, brown, grey, black and white. This classification has been applied as the best suited for the colour nomenclatures in both languages, with no intention either to prove or to disprove the theory it was based on...