Epidemiološko ispitivanje moždanog udara i kvaliteta života obolelih u opštinama Doljevac i Despotovac

Abstract

1. Incidencija moţdanog udara u opštinama Despotovac i Doljevac je relatovno visoka u odnosu na razvijene zemlje sveta, Evrope, ali je niţa od incidencije registrovane u istoĉnoevropskim zemljama. IzmeĊu opština nije bilo razlike u stopi incidencije. 2. Osobe sa recidivom u ukupnoj populacije obe posmatrane opštine ĉinile su 20% obolelih lica. Pojava recidiva bila je sliĉna sa studijama u svetu. 3. U posmatranom periodu, trend oboljevanja i pojave recidiva u obe posmatrane opštine zabeleţio je pad. 4. Kod muškaraca obe posmatrane opštine zabeleţene su veće stope oboljevanja od moţdanog udara, kao i veće stope recidiva u odnosu na stope registrovane kod ţena. 5. Multivarijatna logistiĉka regresiona analiza potvrdila je sledeće faktore rizika za nastanak akutnog moţdanog udara: ateroskleroza, akutni i hroniĉni stres, neregulisana glikemija, povišene vrednosti lipida, povišen krvni pritisak. 6. Multivarijatna regresiona analiza izdvojila je hipertenziju i dijabet kao najznaĉajnije faktore rizika za nastanak recidiva moţdanog udara. 7. Nakon jednogodišnjeg perioda praćenja obolelih osoba od prvog moţdanog udara, kod 25% obolelih registrovan je potpuni oporavak kod 20% obolelih lica registrovan je letalitet, kod 55% ispitanika registrovan je invaliditet. Kod 40% obolelih sa invaliditetom registrovana je potreba za medicinskoj pomoći u kućnim uslovima, dok je 15% obolelim samcima bilo potrebno dostavljanje hrane. Razlike u ishodu bolesti izmeĊu obolelih osoba dveju opština nije bilo. 8. Nakon jednogodišnjeg perioda praćenja, obolelih osoba sa recidivom, smrtni ishod registrovan je kod 50% obolelih. Kod 10% obolelih registrovan je potpuni oporavak. Kod osoba sa invaliditetom, svega 15% obolelih bilo je sa lakšim stepenom invaliditeta, sa srednje teţim 45%, sa teţim 40% obolelih. Kod osoba sa invaliditetom bila je veća potreba za lekarskom pomoći u kućnim uslovima (45%); 30% obolelim osobama bilo je potrebno dostavljanje hrane. Razlike u ishodu bolesti obolelih sa recidivom izmeĊu opština nije bilo (p>0,05). 10. Kod osoba sa recidivom, nije bilo razlike u tipu predhodnog i ponovnog MU. 11. Na osnovu EQVAS upitnika, najbolje ocenjen kvalitet ţivota povezan sa zdravljem registrovan je u periodu 6 meseci nakon oboljenja, dok je najlošije ocena zdravlja registrovana u periodu mesec dana nakon oboljenja. 12. U periodu mesec dana pre oboljenja, u kontrolnoj grupi grupi registrovana je bolja pokretljivost, obavljanje uobiĉajne aktivnosti, manje problema o brizi o sebi, manji osećaj bola i nelagodnosti, brige i potištenosti, u odnosu na obolelu grupu. U kontrolnoj grupi registrovana je bolja ocena kvaliteta ţivota u posmatranom periodu. 13. Na osnovu EQVAS upitnika meĊu polova i opština nije bilo statistiĉke znaĉajne razlike u kvalitetu ţivota u svim fazama ispitivanja. 14. Na osnovu EQVAS i EQ5D upitnika, u svim fazama ispitivanja, kod maĊih ispitanika od 65 godina (u odnosu na starije od 65 godina), kod osoba sa prvim (u odnosu na osobe sa ponovnim), registrovan je bolji kvalitet ţivota nakon oboljenja. 15. U svim fazama ispitivanja, kod osoba sa ponovnim moţdanim udarom, registrovana je lošija pokretljivost, obavljanje uobiĉajnih aktivnosti, veći oseĉaj bola i nelagodnosti, brige i potištenosti, u odnosu na osobe sa prvim moţdanim udarom. 16. Na osnovu SF 36 upitnika tokom praćenja došlo je do poboljšanja opšteg zdravlja, subjektivne ocene zdravlja (u odnosu na period godinu dana od oboljenja), fiziĉkog zdravlja i fiziĉkog funkcionisanja, emocionalne uloge i mentalnog zdravlja. Poboljšanja socijalnog funkcionisanja i vitalnosti registrovano je tek u periodu godinu dana od oboljenja. 17. Najniţa ocena mentalnog zdravlja kod obolelih registrovana je u periodu mesec dana od oboljenja. U peroodu 6 i 12 meseci došlo je do poboljšanja mentalnog zdravlja. 18. Najniţe vrednosti fiziĉkog zdravlja registrovane su u periodu mesec dana od oboljenja. U periodi 6 meseci od oboljenja došlo je do poboljšanja fiziĉkog zdravlja.