Koncept integrisanog izveštavanja preduzeća - instrument podmirenja informacionih potreba ključnih stejkholdera

Abstract

Sa promenom poslovnog okruženja, menja se i način na koji preduzeće posluje i kreira vrednost. Navedene promene praćene su promenama u korporativnom izveštavanju. Tekuća finansijsko-ekonomska kriza naglasila je sve slabosti tradicionalnog sistema izveštavanja preduzeća, koje se pre svega reflektuju u nepotpunom obuhvatanju vrednosti preduzeća. Naime, vrednost u savremenim uslovima prevazilazi kratkoročne finansijske okvire. Kao multidimenzioni koncept ona je uslovljena specifičnostima poslovnog modela, efektivnošću definisanih strategija i efikasnošću njihove implementacije, raspoloživošću različitih vrsta kapitala, kao i sposobnošću preduzeća da se suoči sa brojnim izazovima. Pored kreiranja vrednosti u dinamičnom okruženju značajan izazov predstavlja njeno održanje. Značajan instrument u datom kontekstu predstavlja odgovorno i održivo poslovanje. Preduzeća moraju upravljati efektima svog poslovanja na neposredno okruženje, kako bi podržala društveni progres. Time se istovremeno formira atraktivan ambijent u kome će preduzeće uspešno poslovati u dugom roku. Obuhvatanje ekonomske, ekološke i socijalne dimenzije poslovanja izlazi iz područja finansijskog izveštavanja. Pored finansijskih performansi, neophodno je merenje i izveštavanje nefinansijskih pokazatelja, kako bi stejkholderi bili u mogućnosti da potpunije razumeju prirodu poslovanja preduzeća i njegov prosperitet. Integrisano izveštavanje objedinjuje sve relevantne informacije o strategijama, rizicima, procesu upravljanja, ekološkim i socijalnim implikacijama sa finansijskim aspektom poslovanja. Izveštaj koji nastaje kao rezultat ovog procesa treba da na transparentan način prikaže napore preduzeća da kreira i održi vrednost za svoje stejkholdere. Imajući u vidu prethodno navedeno, cilj istraživanja je da ukaže na ulogu i značaj koncepta integrisanog izveštavanja za prevazilaženje informacionog gepa između preduzeća i njegovih stejkholdera. Dodatno, u radu se integrisano izveštavanje posmatra kao proces koji se ne iscrpljuje sastavljanjem izveštaja, već podrazumeva integrisano razmišljanje i integrisano upravljanje, čime se apostrofira specifičnost integrisanog u odnosu na ostale modele korporativnog izveštavanja. Okolnost da u navedenom procesu ključnu ulogu ima strategijsko upravljačko računovodstvo, koje obezbeđuje informacionu osnovu za efikasno odlučivanje menadžmenta, ali i brojnih stejkholdera, inicira potrebu da se detaljnije sagledaju upravljačko-računovodstvene tehnike generisanja informacija. Dokazani značaj integrisanog izveštavanja u zemljama koje su uspešno implementirale ovaj koncept, uslovio je da sastavni deo rada čini prikaz stanja i perspektive nefinansijskog izveštavanja i posebno, integrisanog izveštavanja preduzeća u Republici Srbiji.

Along with a change of the business environment there happens a transformation of the way in which enterprise does business and creates value. These changes are accompanied by changes in corporate reporting. Current financial and economic crisis has highlighted all the weaknesses of the traditional reporting system that are primarily reflected in the incomplete inclusion of the enterprise value. Namely, a concept of value in modern times goes beyond short-term financial frames. As a multi-dimensional concept, the value is dependent on the characteristics of the business model, effectiveness of the defined strategies and efficiency of their implementation, availability of different types of capital, as well as on the ability of the enterprise to confront numerous challenges. Besides the value creation in dynamic conditions, another significant challenge is maintaining the value itself. An important instrument in the given context is a responsible and sustainable business. Enterprises must manage their business operations’ effects on the immediate surrounding in order to support societal progress. In this way, an attractive environment is built, in which an enterprise could successfully conduct business in the long run. By encompassing economic, ecological, and social dimensions of the business, an enterprise goes beyond the scope of financial reporting. In addition to the financial performances, it is needed to measure and report non-financial performance indicators so that stakeholders could grasp the nature of business and its prosperity. Integrated reporting brings together all the relevant information about strategies, risks, management process, ecological and social implications, with the financial aspect of doing business. As a result of this process, the report should be able to transparently show the efforts of the enterprise to create and sustain value for its stakeholders. Given the above, the aim of this study is to highlight the role and significance of the integrated reporting in overcoming the information gap between the enterprise and its key stakeholders. Additionally, this study considers the integrated reporting process not exhausted by the compilation of the report, but includes integrated thinking and integrated management as well, in order to emphasize the character of integrated reporting compared to other corporate reporting models. The fact that during the process the key role is played by strategic management accounting, which provides an information base both for effective management decision making and for numerous stakeholders, initiates the need to look further into management-accounting techniques of generating information. The proven importance of integrated reporting in countries that have successfully implemented this concept has also caused to include as a part of this work a review on state and perspectives of non-financial reporting and, especially, the integrated reporting of enterprises in the Republic of Serbia.