Evaluacija genotipova bosiljka (Ocimum spp.) gajenih u Srbiji

Abstract

Evaluacija genotipova bosiljka (Ocimum spp.) obuhvatila je proučavanje agro-morfoloških, hemijskih i bioloških osobina herbe i etarskog ulja. Materijal za realizaciju istraživanja činilo je trinaest introdukovanih genotipova bosiljka. Evaluacija genotipova bosiljka izvršena je na nivou fenotipa, po obliku izraņenosti kvantitativnih i kvalitativnih osobina. Upotrebna vrednost, hemotipska pripadnost i biološka aktivnost određena je na osnovu karakteristika etarskog ulja i herbe. Analizirano je 14 kvantitavnih i 15 kvalitativnih agro-morfoloških osobina genotipova bosiljka. Na nivou svih trinaest genotipova, za analizirana kvantitativna svojstava, genetička varijansa je činila najveći deo ukupne fenotipske varijanse. Koeficijent heritabilnosti u širem smislu za sve ispitivane agro-morfološke osobine iznosio je preko 99%, što ukazuje da su osobine genetički snaņno uslovljene i u visokom stepenu nasledne. Kvalitativna svojstva stabljike, lista i cvasti analizirana su osnovu na morfoloških markera po procedurama UPOV-a, i konstatovane su razlike između ispitivanih genotipova. Ocena dekorativne vrednosti genotipova bosiljka izvršena je na osnovu kvantitativnih i kvalitativnih osobina lista, cvasti i stabljike. Genotipovi bosiljka se među sobom značajno razlikuju po količini (%) etarskog ulja u suvoj herbi. Prosečna količina etarskog ulja u herbi varirala je od 0,61% (Fino verde) do 1,05 % (Purple ruffles). Koeficijent heritabilnosti u širem smislu za količinu etarskog ulja iznosio je preko 98% što ukazuje na to da je ova osobina genetički snaņno uslovljena. GC/MS etarskih ulja identifikovano je 75 komponenti što predstavlja 100% ukupnog hemijskog sastava. Od identifikovanih komponenti 29 pripadaju monoterpenima, 33 seskviterpenima, 6 fenilpropanoidima i 7 drugim jedinjenjima. U etarskom ulju genotipa Fino verde identifikovano je najviše komponenti (63) a najmanje kod Siam queen (37)...

Evaluation of basil genotypes (Ocimum spp.) has encompassed the study of agro-morphological, chemical and biological properties of the herbe and the essential oil. Materials used in the examination included 13 introduced basil genotypes. Evaluation of basil genotypes has been carried out on the level of phenotypes, according to the measurability level of qualitative and quantitative properties. Usability value, chemotype class and biological activity has been determined based on the properties of the essential oil and the herb. The analysis has included 14 quantitative and 15 qualitative agro-morphological properties of phenotypes. Regarding the quantitative properties analyzed, the total phenotype variance was made of the genetic variance on the level of all thirteen genotypes. Regarding all examined agro-morphological properties in a larger sense, heritability was over 99%, indicating to the properties as genetically conditioned and considerably heraditary. UPOV procedures were applied to analyze stem, leaf and blossom qualitative properties based on morphological markers; differences among the genotypes examined were thus determined. Decorative value of basil genotypes was assessed based on qualitative and quantitative properties of the stem, leaf and blossom. There are considerable differences among basil genotypes as per the quantity (%) of essential oil in a dry herb. Average quantity of essential oil in a herb varied from 0.61% (Fino verde) to 1.05% (Purple ruffles). Heritability considered in a larger sense in terms of the quantity of essential oil was over 98%, which indicated that this property was strongly genetically conditioned. GC/MS identify 75 components in essential oils. Among the components identified, 29 were classified as monoterpenes, 33 as sesquiterpenes, 6 as phenylpropanoids and 7 as other...