Uticaj demografskih faktora i karakteristika tumora na preživljavanje obolelih od karcinoma bronha u Vojvodini

Abstract

Širom sveta, karcinom bronha je i dalje vodeći po incidenci i mortalitetu, sa 2,1 milion novih slučajeva i predviđenih 1,8 smrtnih ishoda u 2018. godini. Karcinom bronha predstavlja skoro petinu (18,4%) svih smrtnih ishoda od karcinoma. Istraživanje je sprovedeno kao retrospektivna studija za period 2010-2016 godine. Svi podaci potrebni za sprovođenje ovog istraživanja direktno su prikupljeni iz zdravstvenog informacionog sistema i registra za karcinom bronha Instituta za plućne bolesti Vojvodine (IPBV), koji je referentna ustanova za pacijente sa karcinomom bronha za celu Autonomnu Pokrajinu Vojvodinu. Cilj rada je bio da se utvrdi uticaj demografskih i kliničko-patololoških karakteristika na ukupno vreme preživljavanja kod bolesnika sa karcinomom bronha, kao i da se izradi geoprostorna analiza incidencije i mortaliteta od karcinoma bronha na teritoriji Vojvodine. Podaci o broju novoobolelih i broju umrlih pacijenata potrebni za analizu incidencije i mortaliteta prikupljeni su od lokalnih Instituta za javno zdravlje za svaki od sedam okruga. Za potrebe analize overall survivall, survival rate ukupno je obuhvaćeno 8142 bolesnika lečenih u IPBV, od kojih je nakon provere uključujućih i isključujućih kriterijuma, u konačnu analizu ušlo njih 7540. Za potrebe analize incidencije i mortaliteta prikupljeni su podaci od lokalnih Instituta za javno zdravlje za svaki od sedam okruga i ukupno je uključeno 21915 pacijenata. Od ukupno 7540 bolesnika, bilo je 5456 (72,4%) muškaraca i 2084 (27,6%) žena. Prosečna starost bolesnika iznosila je 63,4±8,85 godina, Najveći broj bolesnika su bili pušači, njih 4911 (65,1%), bivših pušača je bilo 1995 (26,5%), dok je najmanje bilo nepušača, svega 634 (8,4%). Srednja vrednost indeksa paklo-godina (pack-years) iznosila je 50,57±28,80. Posmatrano prema bračnom statusu, najviše bolesnika je bilo oženjeno/udato, njih 5348 (70,9%). Najveći broj bolesnika je ocenio svoj socioekonomski status kao osrednji, njih 4912 (65,1%). Broj bolesnika sa ECOG performans statusom 1 bio je 5679 (75,3%), njih 840 (11,1%) je imalo ECOG performans status 2, dok je ECOG performans status 0 imao 451 (6,0%) bolesnik. Najveći broj bolesnika bio je dijagnostikovan u IV stadijumu bolesti 3108 (41,2%), zatim u IIIB 1886 (25,0%), IIIA 1401 (18,6%), dok je u IA stadijumu dijagnostikovano najmanje bolesnika, njih 234 (3,1%). Najveći broj bolesnika imao je potvrđenu dijagnozu adenokarcinoma, njih 3342 (44,3%), zatim skvamoznog karcinoma 2472 (32,8%), mikrocelularnog karcinoma 1386 (18,4%). Od ukupnog broja bolesnika, tokom perioda praćenja preminulo je njih 6420 (85,1%), dok je 1120 (14,9%) bolesnika bilo živo. Prosečno vreme preživljavanja muškaraca bilo je 17,116 meseci, a žena 23,193 meseca. Muškarci oboleli od karcinoma bronha statistički značajno (p=0,000) kraće su živeli u odnosu na žene. Analiza kumulativnog preživljavanja bolesnika pokazala je da je postojala statistički značajna razlika u preživljavanju u odnosu na pol kod podtipova adenokarcinom (p=0,000), skvamozni karcinom (p=0,000) i mikrocelularni karcinom (p=0,001). Statistički značajna razlika u preživljavanju postojala je i u odnosu na starost, mesto stanovanja, tip tumora, stadijum bolesti, ECOG, pušački status i TNM stadijum bolesti (p=0,000). Ukupno jednogodišnje preživljavanje obolelih od karcinoma bronha iznosilo je 32,5%, skvamoznog karcinoma 37,3%, adenokarcinoma 33,4% i mikrocelularnog karcinoma 20,9%. Ukupno trogodišnje preživljavanje obolelih od karcinoma bronha iznosilo je 9,2%, skvamoznog karcinoma 10,8%, adenokarcinoma 10,7% i mikrocelularnog karcinoma 2,0%. Ukupno petogodišnje preživljavanje obolelih od karcinoma bronha iznosilo je 5,0%, kod skvamoznog karcinoma 6,1%, adenokarcinoma 5,4% i mikrocelularnog karcinoma 1,3%. Ukupno jednogodišnje preživljavanje obolelih od karcinoma bronha u 1A stadijumu iznosilo je 78,1%, u 1B stadijumu 73,2%, 2A stadijumu 70,4%, 2B stadijumu 52,1%, 3A stadijumu 42,3%, 3B stadijumu 28,3%, dok je u 4 stadijumu bolesti ukupno jednogodišnje preživljavanje bilo 17,9%. Ukupno trogodišnje preživljavanje obolelih od karcinoma bronha u 1A stadijumu iznosilo je 40,8%, u 1B stadijumu 37,5%, 2A stadijumu 31,2%, 2B stadijumu 21,6%, 3A stadijumu 9,7%, 3B stadijumu 5,5%, dok je u 4 stadijumu bolesti ukupno trogodišnje preživljavanje bilo 2,9%. Ukupno petogodišnje preživljavanje obolelih od karcinoma bronha u 1A stadijumu iznosilo je 32,1%, u 1B stadijumu 19,3%, 2A stadijumu 16,2%, 2B stadijumu 13,3%, 3A stadijumu 4,4%, 3B stadijumu 2,6%, dok je u 4 stadijumu bolesti ukupno petogodišnje preživljavanje bilo 1,6%. Kao nezavisni prediktori preživljavanja izdvojeni su muški pol, starost preko 60 godina, ECOG performans status veći od 2, pušačka navika, lošiji socioekonomski status, stadijum IV bolesti, T4 status, M1b status i mikrokarcinom kao tip tumora (p=0,000). Incidencija karcinoma bronha za muškarce iznosila je 118,9 na 100000 stanovnika, a za žene 43,3 na 100000 stanovnika. Standardizovana stopa incidencije karcinoma bronha za muškarce iznosila je 65,4 na 100000 stanovnika, a za žene 21,7 na 100000 stanovnika. Prema okruzima je postojala statistički značajna razlika (p=0,001). Stopa mortaliteta od karcinoma bronha za muškarce iznosila 125,1 na 100000 stanovnika, a za žene 43,8 na 100000 stanovnika. Standardizovana stopa mortaliteta od karcinoma bronha za muškarce iznosila 67,6 na 100000 stanovnika, a za žene 20,9 na 100000 stanovnika. Prema okruzima je postojala statistički značajna razlika (p=0,001). Analizom prikupljenih podataka utvrđeno je da postoji statistički značajna razlika u ukupnom vremenu preživljavanja pacijenata sa dijagnostikovanim karcinomom bronha u odnosu na pol (p=0,000), starosnu dob (p=0,000), mesto stanovanja (p=0,014), pušački status (p=0,001), ECOG performans status (p=0,000) i socioekonosmski status (p=0,000). Postoji statistički značajna razlika u ukupnom vremenu preživljavanja pacijenata sa dijagnostikovanim karcinomom bronha u odsnosu na tip tumora (p=0,000), stadijum bolesti (p=0,000), T-deskriptor (p=0,000), N-deskriptor (p=0,000) i M-deskriptor (p=0,000). Utvrđeno je da ukupno jednogodišnje preživljavanje obolelih od karcinoma bronha iznosi 32,5%, trogodišnje preživljavanje obolelih od karcinoma bronha iznosi 9,2%, a petogodišnje preživljavanje iznosi 5,0%. Utvrđeno je da su nezavisni prediktori preživljavanja muški pol, starost preko 60 godina, ECOG performans status 2 i veći, pušačka navika, lošiji socioekonomski status, stadijum IV bolesti, T4 status, M1b status i mikroculularni karcinom kao tip tumora. Urađena je analiza incidencije i mortaliteta od karcinoma bronha na teritoriji AP Vojvodine i utvrđeno je da postoje značajne regionalne razlike u incidenciji i mortalitetu od karcinoma bronha na teritoriji AP Vojvodine.

Worldwide, lung cancer remains the leading cause of cancer incidencije and mortality, with 2.1 million new lung cancer cases and 1.8 million deaths predicted in 2018. Methodology: For the purpose of this retrospective study we collected data of 21915 patients from seven Public Health Institutes, one for each district. This data was categorized by five-year age groups during 2010–2016. Survival analysis data of 8142 patients was collected from the Institute for Pulmonary Diseases of Vojvodina Hospital Information System and the Lung Cancer Registry. The primary objective was to determine the impact on overall survival by assessing demographic and clinical pathological characteristics in these patients. The secondary objective was to analyze the incidencije and mortality of lung cancer in the region of Vojvodina. Incidencije and mortality rates were directly age-standardized to the World and Europe Standard Population. A total of 7540 patients were eligible for the survival analysis, 5456 (72.4%) males and 2084 (27.6%) females. The average survival time, including all stages and cancer types was 17.1 months for men and 23.2 months for women (p = 0.000). There was statistically significant difference in survival time by gender in subtypes of adenocarcinoma (p = 0.000), squamous cell carcinoma (p= 0.000) and microcellular carcinoma (p = 0.001). Analysis showed significant difference in survival by age (p = 0.000), cancer type (p = 0.000), stage of the disease (p = 0.000), ECOG performance status (p = 0.000), smoking status (p = 0.001), TNM stage of disease (p = 0.000) and among districts (p = 0.014). Male gender (p = 0.000), age over 60 (p = 0.000), ECOG performance status 2 and greater (p = 0.000), smoking habit (p = 0.002), lower socioeconomic status (p = 0.000), stage IV of disease (p = 0.000) and small cell lung cancer as tumor type (p = 0.000) were identified as independent prognostic factors. One-year survival in 1A stage was 78.1%, in 1B stage 73.2%, 2A stage 70.4%, 2B stage 52.1%, 3A stage 42.3%, 3B stage 28.3 %, while in stage 4 was 17.9%. Three-year survival in 1A stage was 40.8%, in 1B stage 37.5%, 2A stage 31.2%, 2B stage 21.6%, 3A stage 9.7%, 3B stage 5.5 %, while in stage 4 was 2.9%. Five-year in 1A stage is 32.1%, in 1B stage 19.3%, 2A stage 16.2%, 2B stage 13.3%, 3A stage 4.4%, 3B stage 2.6 %, while in stage 4 was 1.6%. The incidencije rate was 118.9 per 100000 for males and 43.3 per 100000 for women. The standardized incidencije rate was 65.4 per 100000 for males and 21.7 per 100000 for females. There was a statistically significant difference by districts (p = 0.001). Mortality rate was 125.1 per 100000 for males and 43.8 per 100000 for females. The standardized mortality rate was 67.6 per 100000 for males and 20.9 per 100000 for females. There was also a statistically significant difference by district (p = 0.001). There was a statistically significant difference in overall survival by gender (p = 0.000), age (p = 0.000), place of residence (p = 0.014), smoking status (p = 0.001), ECOG performance status (p = 0.000), and socioeconomic status (p = 0.000). There was also a statistically significant difference in the overall survival by tumor type (p = 0.000), stage of disease (p = 0.000), T-descriptor (p = 0.000), N-descriptor (p = 0.000), and M-descriptor (p = 0.000). One-year survival rate was 32.5%, three-year survival was 9.2%, and five-year survival rate was 5.0%. Incidencije and mortality rates data were analyzed for the territory of Vojvodina, and it was found that there were significant regional differences.