Genetička struktura i filogeografski položaj vuka (Canis lupus L. 1758) Bosne i Hercegovine

Abstract

Ovom tezom je obuhvaćena analiza genetičke strukture i filogeografskog položaja vuka (Canis lupus L. 1758) na teritoriji Bosne i Hercegovine, na uzorku od ukupno 79 jedinki. Analize su sprovedene primjenom (i) 18 mikrosatelitskih lokusa nDNK pomoću kojih su detektovani: nivo genetičke varijabilnosti, populaciona struktura, prolazak populacije kroz genetičko usko grlo, te ukrštanje u srodstvu, i (ii) kontrolnog regiona (CR) regiona mtDNK pomoću kojih su sprovedene filogeografske analize. U radu je uočeno je grupisanje jedinki vuka Bosne i Hercegovine u dva genetička klastera što, s obzirom na slabu statističku podržanost, najvjerovatnije ukazuje na prisustvo strukture na većem nivou. Prethodno navedeno je detektovano analizama populacione strukture dijela dinarsko - balkanske populacije vuka,gdje je uočena distribucija vukova Bosne i Hercegovine i Srbije u odvojene genetičke klastere. Statistički značajni signali prolaska populacije vuka Bosne i Hercegovine kroz genetičko usko grlo u skorijoj prošlosti nisu detektovani. Sekvence kontrolnog regiona mtDNK vuka pokazale su se dovoljno informativnim za detekciju jedinstvenih haplotipova vuka Bosne i Hercegovine, za koje je uočena distribucija u dvije, prethodno u literaturi, detektovane haplogrupe bez jasnog alopatrijskog obrasca. Pored toga, analizama sekvenci dijela kontrolnog regiona mtDNK uzorka vuka Evrope, uočeno je da se demografska ekspanzija haplogrupe 2 desila mnogo ranije u prošlosti u odnosu na period ekspanzije haplogrupe 1, koji se poklapa sa periodom razdvajanja navedenih haplogrupa, prije oko 13000 godina, što ukazuje da je posljednji glacijalni maksimum imao uticaja u oblikovanju strukture genetičkih linija vuka u prošlosti. Rezultati dobijeni u ovom istraživanju su veoma informativni u cilju uspostavljanja pravilnog menadžmenta vrste i kreiranja plana zaštite vuka na nivou Bosne i Hercegovine, odnosno, na nivou dinarsko - balkanske populacije vuka iz koje se vrše rekolonizacije jedinki u susjedne populacije.

In this thesis, the genetic structure and phylogeography of the wolf (Canis L. 1758) in the territory of Bosnia and Hercegovina were analysed, from a total sample of 79 individuals. Analyses were conducted by applying (i) 18 microsatellite loci of nuclear DNA, by which we estimated: the level of genetic variability, population structure, kinship, bottleneck and inbreeding, and (ii) control region of mtDNA by which we analysed phylogeography. Two genetic clusters were observed for the wolf population from Bosnia and Hercegovina, although with statistically low support, which may point to structuring at the higher level. Indeed, after analysing the population structure at the higher, Dinaric - Balkan level, the distribution of wolves from Bosnia and Hercegovina and Serbia was observed as falling into two distinct genetic clusters. Statistically significant signs of the recent bottleneck were not observed in the wolf population from Bosnia and Hercegovina. Analyses of control region mtDNA were conducted with the aim of detecting haplotypes in the Bosnia and Hercegovina population, as well as in the European samples. Distribution of haplotypes into two haplogroups, described in previous literature, was observed, without a clear alopatric phylogeny pattern. Furthermore, the analyses of the same molecular marker showed that demographic expansion of haplogroup 2 occurred significantly earlier when compared to the demographic explosion of haplogroup 1 . Results from this study are extremely important for the creation of a management plan for wolves from Bosnia and Hercegovina, and at the higher Dinaric - Balkan level.