Kulturalne posledice Kubanske revolucije u tekstualnim prostorima umetničkog stvaralaštva

Abstract

Doktorska disertacija Kulturalne posledice Kubanske revolucije u tekstualnim prostorima umetničkog stvaralaštva istražuje, analizira, interpretira i prikazuje pojave mapirane u umetničkim praksama koje nastaju kao direktna posledica diktature, ideologije i njihovih mehanizama nakon trijumfa Kubanske revolucije. Tema je veoma aktuelna i iznosi novu i drukčiju paradigmu problema; istraživanje i objašnjenje uzročno-posledične relacije između politike i kulture počev od šezdesetih godina prošlog veka do danas, budući da se taj problem uglavnom razmatrao iz geopolitičke perspektive, a da su se mnogo manje njime bavile studije kulture. Predmet istraživanja su društvene i kulturalne pojave manifestovane u umetničkim praksama, posmatrane u raznim kontekstima, s naglaskom na narativnu književnost, odakle se uzimaju studije slučaja koje prikazuju prikazuju različite pristupe.

Period obuhvaćen istraživačkim radom deli se u tri faze: 1. romantičarsko- utopijski period (1959–1970), 2. period sovjetskog uticaja na umetnost i kulturu

(1971–1990) i 3. specijalni period (1991– ). U okvirnom vremenskom prostoru izdvajaju se specifične pojave i njihova umetnička reprezentacija u kojima je vidan uticaj Revolucije. U romantičarskom periodu nastaju mnoge utopije, posledice ideologije i zvaničnog etabliranog diskursa. Proklamuju se nova pravila, jasno ciljana funkcija umetnosti i onih koji je proizvode – sve u službi Revolucije. Pojavljuju se nove estetske kategorije, posledice politizacije umetnosti i estetizacije politike. Sedamdesetih godina pojavljuje se specifičan oblik policijskog romana, kanonski formirana šematska naracija, najupečatljiviji

doprinos socijalističkom realizmu – revolucionarni kubanski roman didaktičko- ideološke funkcije, zanemarene umetničko-estetske vrednosti.

U specijalnom periodu početkom devedesetih ta uslovljena umetnička praksa dovodi do transformacije žanra i pojave novog autohtonog modaliteta, crnog kubanskog romana, kao posledice društvenih zbivanja i razočaranja, koja se istražuju u narativu Leonarda Padure Fuentesa, koji živi na Kubi i u svojoj umetničkoj praksi uspeva da izbegne cenzuru. Mapiraju se teme razočaranja, nostalgije, drugog, marginalni ambijenti. Narativ i diskurs Soe Valdes, spisateljice uslovljene na teritorijalni i lični egzil, predmet su istraživanja pojava novih diskursa (femininog, političkog, upisivanje tela), ženskog pisma i teme egzila (političkog, geografskog, unutrašnjeg, telesnog, rodnog, lingvističkog), sve to kao refleksija diktature u njenim tekstovima. Predmet istraživanja su i melanholija i ruine na Kubi nakon devedesetih godina XX veka i politike sećanja i prošlost, koji progovaraju iz njih. Za studije slučaja uzimaju se tekstovi: Razne uslišene molitve i Ćošak sveta Majlen Fernandes Pindato, Umetnost stvaranja ruševina Antonija Hosea Pontea, Prljava trilogija Havane Huana Pedra Gutijeresa i Palate koje iščezavaju Alibija Estevesa, u kojima se mapiraju posledice Revolucije i umetničke tehnike kojima se služe pisci/spisateljice da ih reprezentuju.